1 Hektar Sepatutnya Tanam Berapa Pokok Sawit?

Jika anda merancang untuk memulakan atau mengoptimumkan ladang sawit di Malaysia, salah satu soalan paling penting ialah:

“Berapa batang pokok sawit patut saya tanam dalam 1 hektar untuk hasil maksimum dan kelestarian jangka panjang?”

Menentukan bilangan pokok yang tepat adalah sangat penting—bukan sahaja untuk meningkatkan hasil, tetapi juga untuk memastikan tanah kekal produktif sepanjang tempoh hayat ladang sawit yang biasanya antara 25 hingga 30 tahun. Panduan ini menjelaskan segala yang anda perlu tahu mengenai kepadatan penanaman sawit berdasarkan amalan terbaik di Malaysia.

---

Kenapa Kepadatan Penanaman Sawit Sangat Penting?

Kepadatan penanaman menentukan kecekapan pokok sawit dalam mendapatkan cahaya matahari, nutrien tanah, dan air. Jika terlalu sedikit pokok, ruang tanah tidak digunakan sepenuhnya. Jika terlalu banyak pokok, berlaku persaingan yang melampau antara pokok-pokok sehingga menyebabkan pertumbuhan terbantut, risiko penyakit meningkat, dan hasil jangka panjang menurun.

Di Malaysia, kepadatan ideal di atas tanah rata ialah antara 136 hingga 148 pokok sehektar, dengan jarak tanaman berbentuk segitiga (triangle) 9 meter. Walau bagaimanapun, kepadatan sebenar bergantung kepada:

• Jenis baka sawit (Tenera, Dura, Pisifera, atau kacukan moden)

• Struktur fizikal pokok (biasa vs kompak)

• Kesuburan tanah dan iklim tempatan

• Strategi jangka panjang seperti penjarangan dan kawalan penyakit

---

Jenis-Jenis Utama Pokok Sawit di Malaysia

Terdapat tiga jenis utama pokok sawit:

Tenera – Standard Industri

Tenera ialah hasil kacukan Dura × Pisifera. Ia mempunyai gabungan terbaik:

• Kandungan minyak tinggi (~25–30%)

• Jumlah tandan buah segar (FFB) yang banyak

• Tempoh ekonomi lama (~25 tahun)

---

Kepadatan Penanaman Disyorkan Mengikut Jenis Sawit

Berikut ialah perbandingan bilangan pokok yang perlu ditanam dalam satu hektar mengikut jenis:

---

Bagaimana Memilih Kepadatan Yang Betul

1. Tanah Rata = Boleh Guna Kepadatan Tinggi

Tanah rata di Malaysia sesuai untuk kepadatan tinggi kerana ia membolehkan susun atur barisan yang sekata dan konsisten.

2. Penanaman Standard: 136–148 Pokok/Hektar

Julat ini terbukti paling stabil dan menguntungkan untuk jangka panjang:

• Elakkan pertindihan kanopi daun awal

• Kurangkan persaingan antara pokok

• Maksimumkan penyerapan cahaya matahari

• Sokong perkembangan akar dan frond

• Kekalkan ketinggian pokok pada tahap selamat untuk tuaian

3. Lebih 150 Pokok/Hektar: Hanya Untuk Klon Kompak

Klon sawit kompak moden seperti CPS3 keluaran MPOB membolehkan sehingga 160 pokok sehektar kerana:

• Frond yang lebih pendek (<5 meter)

• Pertumbuhan menegak yang perlahan

• Lebih banyak tandan buah setiap pokok

Hasilnya: lebih banyak minyak per hektar tanpa risiko pokok terlalu rapat.

---

Boleh Tanam Lebih Banyak & Jarangkan Kemudian?

Ya. Ini dikenali sebagai strategi penanaman padat awal dan penjarangan pertengahan:

• Penanaman awal: 160–180 pokok/hektar

• Tahun ke-8–10: Buang ±30% pokok

• Hasil: Hasil awal lebih tinggi, hasil jangka panjang kekal stabil

Ujian ladang di Selatan Thailand menunjukkan strategi ini meningkatkan jumlah FFB sebanyak 15% dalam 16 tahun berbanding penanaman tetap.

---

Kenapa Dura dan Pisifera Tidak Sesuai?

Kesilapan menanam Dura atau Pisifera boleh mengurangkan hasil ladang. Pastikan hanya anak benih DxP sah digunakan.

---

Aspek Kelestarian Dalam Penanaman Sawit

Kepadatan mempengaruhi pelbagai aspek:

1. Kesuburan Tanah

• Kepadatan optimum memberikan zon akar ±64–72m² setiap pokok

• Elak persaingan melampau untuk air & nutrien

• Sokong hasil konsisten untuk 25 tahun

2. Kawalan Penyakit

• Kepadatan tinggi meningkatkan risiko penyakit seperti Ganoderma

• Kepadatan sederhana memberikan pengudaraan dan cahaya matahari yang lebih baik

3. Akses Kerja Ladang

• Lebih mudah untuk menuai, membaja, dan memangkas

• Kurang kemalangan dan tenaga buruh lebih efisien

---

Anggaran Hasil Mengikut Jenis Pokok

---

Amalan Terbaik Untuk Penanaman Berjaya

Berikut ialah cadangan utama untuk ladang sawit di Malaysia:

✅ Gunakan Anak Benih Tenera Sah

• Elak Dura dan Pisifera

• Beli hanya daripada pembekal yang diluluskan MPOB

✅ Kekalkan 136–148 Pokok/Hektar

• Gunakan susun atur segitiga

• Kekalkan jarak 9 meter antara pokok

✅ Pertimbangkan Klon Kompak Jika Sesuai

• CPS3 (MPOB) boleh mencapai >160 pokok/hektar

• Potensi hasil >10 tan minyak sehektar

✅ Guna Strategi Penjarangan Jika Perlu

• Tanam padat awal (~160–180 pokok/hektar)

• Buang ±30% pokok selepas 8–10 tahun

✅ Jaga Kesihatan Tanah & Kawalan Penyakit

• Guna baja seimbang, penutup tanah, dan kompos organik

• Pantau Ganoderma dengan kerap

---

Kesimpulan: Maksimumkan Hasil Tanpa Menjejaskan Kelestarian

Industri sawit Malaysia bergantung kepada kecekapan hasil sehektar. Namun, kelestarian harus menjadi panduan utama—terutamanya dalam era kesedaran global tentang alam sekitar.

Dengan menanam jumlah pokok yang betul, anda bukan sahaja dapat meningkatkan keuntungan, tetapi juga:

• Memelihara kesuburan tanah

• Mengurangkan penyakit

• Mengurangkan kos jangka panjang

Sama ada anda memulakan ladang baharu atau membuat penanaman semula:

• Pastikan hanya Tenera digunakan

• Kekal dalam julat 136–148 pokok/hektar

• Gunakan klon kompak jika mahu kepadatan tinggi

---

Soalan Lazim (FAQ)

1. Apakah jarak penanaman terbaik?
Susun atur segitiga 9 meter untuk 136–148 pokok sehektar.

2. Boleh saya tanam 160 pokok sehektar?
Ya, jika guna klon kompak atau jika ada pelan penjarangan.

3. Apa akan jadi jika saya tanam terlalu rapat?
Pokok menjadi tinggi, sukar dituai, dan lebih mudah dijangkiti penyakit.

4. Bagaimana pastikan anak benih saya jenis Tenera?
Beli hanya daripada pembekal DxP sah dan elakkan sumber tidak diketahui.

5. Berapakah hasil maksimum pernah dicapai?
Sehingga 11.3 tan minyak/hektar setahun oleh klon kompak MPOB (CPS3).

6. Apakah baja terbaik untuk pokok sawit?
Baja terbaik untuk pokok sawit adalah 12-12-17 dan formula K tinggi. Anda boleh membaca artikel tentang kegunaan baja 12-12-17.